สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงเชื่อว่าในสายเลือดของคนไทยมีศิลปะอยู่ในตัว พระองค์ได้โอกาสเสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎรทั่วไปประเทศเพราะได้ตามเสด็จพระราชดำเนินพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพบความจริงว่าคนไทยที่แม้จะอยู่ในกมู่บ้านเล็กๆ ยากไร้ ห่างไกลความเจริญ แต่เขาก็มีความสามารถทางศิลปะเป็นอย่างยิ่ง เมื่อเสด็จเยื่ยมราษฎรภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นครั้งแรกในพุทธศักราช ๒๕๘๓ ก็ได้ทอดพระเนตรเป็นชาวบ้านนุ่งผ้าไหมสวยงามมาก ทรงไต่ถามได้ความว่าเขาทอเองโดยแต่ละบ้านจะเลี้ยงตัวไหมไว้ ๒๐ - ๓๐ กระด้งพอใช้ในครัวเรือน สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถโปรดที่ทนแล้งได้ดีกว่าต้นฝ้ายเครื่องแต่งตัวของเขาจึงเป็นเรื่องที่กลับกันกับคนในเมือง ในเมืองคนจนใส่ผ้าฝ้ายส่วนคนมีนุ่ห่มผ้าไหม แต่ในเพราะต้องซึ้อด้ายจาโรตงงานมาทอ สิ้นเปลืองมาก
สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถโปรดผ้าไหมตั้งแต่ยังเป็นพระคู่หมั้น คราวที่ทรงเข้าพิธีราชาภิเษกสมรสก็เป็นแบบไทยทรงฉลอพระองค์ผ้าไหมสีงาช้าง สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถมีพระราชนิยม "นิยมไทย" อย่างแท้จริง ทรงศึกษาหาความรู้เรื่องผ้าไหมมาเป็นเวลานานมาก "รับสั่งว่าผ้าไหมที่เป็นไหมแท้จะสวยงามมากทรงจับผ้าไหมกำแล้วนำรอดวงพระธำมรงค์ได้ เมื่อคลี่ออกก็ไม่ยับ พระองค์ท่านสอนข้าราชบริพารให้รู้จักวิธีดูผ้าไหม แสดงว่าทรงรู้จักผ้าไหมเป็นอย่างดี"
พระองค์มีพระราชดำริอยู่นานแล้วที่จะทรงส่งเสริมให้ชาวนาชาวไร่ใช้ความสามารถทางศิลปะที่มีติดตัวอยู่ทุกคนนี้ต่อสู้กับความยากจนให้มีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ดีขึ้น ประกอบกับในปีพุทธศักราช ๒๕๑๓ เกิดอุทกภัยครั้นใหญ่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สิ่งนี้เป็นจุดเริ่มต้นของงานศิลปาชีพของพระองค์
